Cây Bưởi là loại cây ăn trái vô cùng quen thuộc đối với người dân nước ta. Nếu được trồng đúng cách và chăm sóc tốt, cây Bưởi sẽ cho ra quả ngọt và hoa nở có mùi thơm ngào ngạt.
Nguồn gốc, đặc điểm của cây Bưởi
1. Xuất xứ
Cây Bưởi có tên khoa học là Citrus grandis L., thuộc họ Cam (Rutaceae), là loại cây trồng lấy trái vô cùng phổ biến ở nước ta. Chúng vốn có nguồn gốc từ các nước trong khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ hoặc Trung Quốc. Việt Nam ta là nước có sản lượng quả Bưởi lớn và có vị vô cùng ngon, được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới và mang lại giá trị kinh tế nhất định.
Hình ảnh cây Bưởi và quả bưởi da xanh
2. Đặc điểm
- Về thân cây: Cây Bưởi là loại cây thân gỗ lớn, sống lâu năm, chiều cao trung bình của cây từ 4-5m, thân cây có nhiều vết nứt dọc, vỏ cây màu vàng nhạt.
- Về lá cây: Lá của cây Bưởi có màu xanh lục, hình trứng dài, hơi cứng và to dày. Chiều dài lá khoảng từ 12-20cm, rộng từ 5-7cm.
- Về hoa: Hoa của cây Bưởi thường nở vào tháng Giêng và tháng Hai hàng năm, mọc thành từng chùm ở đầu ngọn, có mùi hương thơm ngào ngạt. Hoa có màu trắng, dạng hoa kép, mỗi bông gồm 5 cánh hoa, đầu nhụy có màu vàng cam, ở chính giữa hoa là phần noãn để sau này có thể tạo quả.
- Về quả: Cây Bưởi là loại cây ăn trái phổ biến, quả Bưởi vỏ ngoài có màu xanh hoặc hơi ngả vàng, hình cầu lớn, đường kính quả khoảng 20-25cm, nặng từ 3-5kg. Bên trong quả Bưởi được chia làm nhiều múi được ngăn bởi lớp vỏ màng màu trắng, vô cùng mọng nước và thơm ngon. Trong các múi Bưởi có nhiều hạt nhỏ có màu trắng ngà.
Công dụng của cây Bưởi trong đời sống
1. Công dụng trang trí, làm cảnh
Cây Bưởi là loài cây gắn liền với tuổi thơ, văn hóa và con người Việt Nam ta từ rất lâu đời. Chúng được trồng vô cùng phổ biến tại các làng quê Việt Nam với mục đích là lấy trái ngọt để ăn và làm cây che bóng mát cho nhà cửa. Ngoài ra chúng cũng có thể được trồng làm cây cảnh trang trí trong nhà, hoặc có thể làm cây bonsai phục vụ mục đích làm đẹp.
2. Công dụng đối với sức khỏe
Quả Bưởi là loại quả mọng nước thuộc họ nhà Cam, do đó mà nó chứa rất nhiều vitamin C và các khoáng chất có lợi đối với sức khỏe con người. Nếu sử dụng thường xuyên, quả Bưởi sẽ giúp cơ thể chúng ta thêm khỏe mạnh, tăng cường hệ miễn dịch và phòng trừ một số chứng bệnh thường gặp như cúm, ho, viêm họng,
3. Công dụng làm đẹp
Trong vỏ của quả Bưởi chứa khá nhiều tinh dầu, có thể được sử dụng để làm đẹp cho các chị em phụ nữ như làm trắng da, dưỡng tóc, xông hơi,... Ngoài ra các bà các mẹ hồi xưa vẫn thường sử dụng vỏ Bưởi để đun nước gội đầu nhằm giúp tóc óng mượt, giảm gàu và ngăn ngừa gãy rụng.
4. Công dụng khác
Hạt Bưởi có thể được sử dụng để trích lấy hoạt chất pectin có khả năng giúp làm thuốc cầm máu, hoặc để bào chế các sản phẩm gôm chải tóc,... Ngoài ra lá Bưởi cũng có thể được sử dụng để đun lấy nước tắm cho trẻ nhỏ.
Một số loại cây Bưởi ở Việt Nam
Do cây Bưởi là loại cây ăn trái vô cùng phổ biến tại nước ta, do đó mà chúng được trồng trải dài từ Bắc vào Nam. Tại mỗi vùng miền, chúng ta có thể bắt gặp nhiều giống Bưởi khác nhau, mỗi loại lại có màu sắc và hương vị đặc trưng khó có thể trùng lặp được. Sau đây là một số giống cây Bưởi phổ biến ở nước ta:
1. Cây Bưởi Năm Roi
Là giống Bưởi vô cùng nổi tiếng, được trồng nhiều và chủ yếu tại các tỉnh thành vùng Tây Nam Bộ. Quả Bưởi Năm Roi khi chín thì vỏ có màu vàng nhạt, hình dáng trông như chiếc hồ lô với phần đầu thon nhọn còn phần dưới thì phình to. Thịt quả có nhiều nước, khi ăn có vị hơi ngọt chua nhưng khá thanh và mát.
2. Cây Bưởi da xanh
Là loại quả đặc trưng của vùng Bến Tre nói riêng. Bưởi da xanh đúng như tên gọi, có vỏ ngoài màu xanh lục và có thể nặng đến gần 3kg. Thịt quả có màu đỏ, vị ngọt không hề chua và rất ngon cho nên được rất nhiều người ưa chuộng.
3. Cây Bưởi Đoan Hùng
Bưởi Đoan Hùng là giống Bưởi nổi tiếng được trồng nhiều tại vùng Đoan Hùng thuộc tỉnh Phú Thọ. Quả Bưởi có hình cầu nhưng hơi dẹt, vỏ ngoài khi chín có màu vàng nhạt pha lẫn sắc xanh, khá thô và xấu xí. Thế nhưng thịt quả bên trong có màu trắng ngà, vị ngọt tuyệt đối và không hề chua. Nếu như bạn đã từng thưởng thức thì chắc chắn sẽ không thể nào quên được.
4. Cây Bưởi Diễn
Bưởi Diễn là loại Bưởi được trồng phổ biến ở vùng Phú Diễn, Từ Liêm thuộc Hà Nội. Loại Bưởi này khá đặc biệt khi có vỏ ngoài màu vàng óng, quả tuy tròn nhưng khá nhỏ với trọng lượng chỉ khoảng 1kg. Tuy nhiên thịt quả bên trong lại mọng nước, khi ăn có vị ngọt mát vô cùng đặc trưng.
5. Cây Bưởi Phúc Trạch
Đây là giống Bưởi vô cùng nổi tiếng của vùng Phúc Trạch, Hương Khê, Hà Tĩnh. Quả có dạng hình cầu, vỏ ngoài màu vàng nhạt, trơn láng. Khi bổ quả Bưởi ra, thịt quả có màu hồng nhạt, vị ngon ngọt và rất dễ tách múi chứ không bị dính như nhiều loại Bưởi khác.
Cách trồng cây Bưởi đúng kỹ thuật
Cây Bưởi là cây ăn trái vô cùng phổ biến, do đó mà cách trồng chúng không hề phức tạp, có nhiều nét tương đồng nếu bạn đã từng trồng các loại cây Cam, Quýt trước đó rồi.
1. Thời vụ trồng
Thời điểm lý tưởng để bắt đầu trồng cây Bưởi đó là khi vào cuối mùa khô và đầu mùa mưa, tức là từ đầu tháng Giêng hoặc đầu tháng Tám hàng năm. Như vậy cây sẽ phát triển tốt và cho ra trái vào đúng mùa vụ.
2. Chọn lựa giống
Cây Bưởi có thể được trồng thông qua gieo hạt giống hoặc trồng cây non được chiết tách cành từ cây mẹ. Tuy nhiên phương pháp trồng cây non chiết từ cây mẹ sẽ giúp tiết kiệm thời gian và công sức chăm sóc, ngoài ra có thể cho năng suất quả tốt và quả ngon. Khi chọn cành từ cây mẹ để trồng, bạn nên lựa chọn cành khỏe mạnh, có nhiều mầm lá xanh tốt, cành thẳng và không có vết trầy hoặc bị sâu bệnh tấn công.
3. Chọn đất trồng
Đất trồng cây Bưởi nên lựa chọn các loại đất giàu dinh dưỡng, có độ tơi xốp cùng khả năng thông thoáng tốt. Độ pH lý tưởng để trồng cây nên trong khoảng từ 6-7, mức độ ổn định, có như vậy thì cây Bưởi mới có thể phát triển nhanh chóng và cho ra năng suất tốt khi trồng.
4. Kỹ thuật trồng
Nếu bạn lựa chọn cách trồng cây Bưởi bằng biện pháp giâm cành từ cây mẹ khỏe mạnh, hãy chọn lựa cành cẩn thận, không bị sâu bệnh và có nhiều mầm lá xanh tốt. Sau đó hãy mang cành đem ngâm trong dung dịch kích rễ qua đêm để cành có thể ra rễ nhanh chóng. Tiếp theo, hãy chuẩn bị một bầu đất với đất thịt giàu dinh dưỡng, có trộn phân hữu cơ và thêm vào xơ dừa để tăng hàm lượng dinh dưỡng khi trồng. Sau cùng bạn hãy giâm cành cây Bưởi đó vào trong bầu đất để chúng có thể phát triển, mọc rễ và hình thành cây non khỏe mạnh.
Trước khi mang cây Bưởi ra hố đất để trồng, bạn cần đào hố đất sẵn sâu khoảng 30-40cm. Sau đó trộn đất trong hố với phân hữu cơ rồi rắc vôi bột để khử trùng và ủ hố đất đó trong vòng 1 tháng trước khi trồng. Cuối cùng, bạn chỉ việc đem bầu đất chứa cây Bưởi non đã trồng sẵn trước đó, xé bỏ nilon bọc bên ngoài rồi đặt bầu đất vào trong hố, lấp đất lại cho kín rễ cây và sát gốc. Bạn có thể dùng cọc chống để cố định cho cây non đứng thẳng và không bị đổ rồi tưới nước chăm sóc cho cây thường xuyên để giúp cây khỏe mạnh và mau lớn.
Cách chăm sóc cây Bưởi giúp cho ra quả đẹp
1. Nước tưới
Cây Bưởi là cây ăn trái cho nên có nhu cầu về nước tưới khá nhiều. Bạn cần phải bắt đầu tưới nước cho cây ngay sau khi mới trồng và duy trì đều đặn hàng ngày để cây có thể sinh trưởng và phát triển tốt, cho ra quả mọng nước. Tuy nhiên bạn không nên tưới quá đẫm nước có thể gây ngập úng và thối rễ. Hãy tưới vừa đủ nước cho cây, đặc biệt là vào mùa hè khi nắng nóng có thể khiến cây mất đi lượng lớn nước.
2. Ánh sáng
Cây Bưởi là cây thân gỗ cao lớn nên cần ánh sáng để phát triển và quang hợp. Tuy nhiên cường độ ánh sáng quá mạnh vào mùa hè có thể khiến cây nhanh bị khô héo và ảnh hưởng đến chất lượng của trái khi thu hoạch. Vậy nên bạn hãy thiết kế hệ thống che chắn cho cây để hạn chế bớt tác động từ ánh sáng Mặt Trời vào mùa hè nhé.
3. Bón phân
Sử dụng phân NPK hoặc phân hữu cơ để bón lót định kỳ 2 lần/năm cho cây Bưởi, bón vào thời điểm trước và sau mùa mưa để giúp cây khỏe mạnh và sinh trưởng tốt. Tuy nhiên nếu như đất trồng giàu dinh dưỡng thì bạn nên giảm bớt lượng phân bón lại và tập trung vào khâu chăm sóc khác cho cây.
4. Phòng sâu bệnh
Cây Bưởi rất dễ bị các loại sâu bệnh tấn công, đục thân và ăn lá hoặc trái. Bạn cần chú ý chăm sóc thường xuyên để phát hiện các điểm bất thường trên cây. Từ đó mà có biện pháp cắt tỉa, phun thuốc phòng sâu bệnh hoặc dùng một số loài thiên địch để tiêu diệt.
